Czym jest stożek rotatorów?
Stożek rotatorów to grupa mięśni posiadających swoje przyczepy na łopatce i kości ramiennej. Otaczając głowę kości ramiennej, zwiększają stabilność stawu. Kompleks barkowy jest najbardziej mobilnym stawem naszego ciała, dlatego potrzebuje silnego wsparcia ochronnego ze strony mięśni stożka rotatorów.
Ich niewydolność może doprowadzić do urazu, dlatego warto zadbać o ich prawidłowe funkcjonowanie nie tylko po urazie, ale również w celach prewencyjnych. Wyróżniamy 4 mięśnie tworzące stożek rotatorów: ścięgno mięśnia podłopatkowego, nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego oraz ścięgno mięśnia obłego mniejszego. Wszystkie zaczynają się na łopatce i przechodzą na głowę kości ramiennej tworząc nierozerwalne spoiwo dla kompleksu barkowego. Poprzez zbudowanie stabilizacji w obrębie łopatki możemy zapewnić solidny fundament dla bardzo mobilnego barku. Główną funkcją stożka rotatorów jest stabilizacja głowy kości ramiennej w panewce, unoszenie ramienia oraz ruchy obrotowe. Jednym słowem jest to kompleks mięśni, który warunkuje prawidłową pracę barku.
Przyczyny uszkodzenia stożka rotatorów
Zmiany zwyrodnieniowe (przeciążeniowe) – do dysfunkcji dochodzi podczas zaburzeniu poziomu napięcia między ścięgnem mięśnia nadgrzebieniowego a pozostałymi ścięgnami stożka. Dysfunkcja prowadzi do nierównowagi mięśniowej, powodującej podwichnięcie głowy kości ramiennej do góry. Dochodzi wtedy do zwężenia przestrzeni podbarkowej, wypełnionej kaletką i, tym samym, do objawów konfliktu podbarkowego, czyli do zderzenia przyczepu stożka rotatorów w wyrostek podbarkowy.
Urazy – uszkodzenie stożka rotatorów w wyniku urazu zdarza się u osób młodszych, poniżej 60 roku życia, w wyniku nagłego szarpnięcia ramieniem w ruchu rotacyjnym. Często dotyczy sportowców trenujących aktywności, w których wykonuje się obszerne ruchy w stawie ramiennym. Do sportów, które silnie eksploatują staw ramienny i kompleks barkowy należą między innymi siatkówka czy piłka ręczna. Najczęstszą przyczyną są niewydolne mięśnie stożka rotatorów, które osłabione nie są w stanie chronić bark w trakcie dużych obciążeń.
Objawy uszkodzenia stożka rotatorów
Objawy przy zwyrodnieniowym uszkodzeniu stożka rotatorów przebiegają cyklicznie. Okresowo pojawiające się zaostrzenia, pacjenci odczuwają jako:
● ból zlokalizowany w 1/3 bliższej ramienia. Ból pojawia się po przeciążeniu, okresowo mogą pojawiać się bóle nocne. Niekiedy pojawiają się rozlane bóle spowodowane zapaleniem kaletki podbarkowej
● osłabienie siły mięśniowej – brak siły, słabsza ręka
● objaw bolesnego łuku – ból pojawiający się w środkowej fazie odwodzenia ramienia (od 30 do około 120 stopni) i zanikający w końcowej fazie ruchu . W masywnych uszkodzeniach stożka rotatorów może dojść do pseudoparaliżu. Pacjent nie jest w stanie wykonywać żadnego ruchu ręką. W przypadku urazu pacjenci odczuwają ostry ból w całym barku.
Po ustąpieniu pierwszych ostrych objawów, ból zmienia swoją specyfikę i jest podobny do bólu występującego przy zwyrodnieniowym uszkodzeniu stożka.
Leczenie i rehabilitacja
Rodzaj rehabilitacja zależy w dużym stopniu od nasilenia bólu.
U osób z bardzo dużymi dolegliwościami bólowymi, należy zmniejszyć stan zapalny kaletki podbarkowej i doprowadzić do ograniczenia bólu. Warto jednak pamiętać, że stan zapalny jest naturalnym procesem w organizmie po uszkodzeniu. Jest on informacją dla naszego układu immunologicznego, krążeniowego, że coś się dzieje i należy włączyć odpowiednie mechanizmy regulujące. Nie zmienia to faktu, że przy silnych bólach możemy lekko wyciszyć ten stan, aby pacjent mógł funkcjonować
w codziennym życiu. W ostrym stanie fizjoterapeuta przyniesie ulgę poprzez delikatne, oscylacyjne techniki manualne oraz bierne.
Po tym okresie / jak i po operacji (jeżeli konieczna) zalecane są ćwiczenia budujące stabilizację w obrębie łopatki, wzmacniające stożek rotatorów. Budujemy najpierw fundament, następnie przechodzimy na obwód. Oczywiście nie zapominamy
o przywróceniu zakresu ruchomości w stawie ramiennym oraz pozostałym partiach w ciele. Przy urazie stożka rotatorów stosowanie odpowiednio dobranych ćwiczeń, pomaga wrócić
w szybkim tempie do sprawności. W przypadku konieczności wykonania artroskopii, pacjent po zabiegu nosi szynę odwodzącą staw ramienny przez okres zalecony przez operatora. Jest to najczęściej 4-6 tygodni. W tym czasie należy zadbać o pełną ruchomość w stawie łokciowym, nadgarstku i dłoni oraz pracować nad pozostałymi partiami ciała.
